Το θέμα της Τεχνητής Νοημοσύνης (Τ.Ν.), ή Artificial Intelligence, δεν λείπει από την καθημερινή συζήτηση της επικαιρότητας των τελευταίων αρκετών μηνών. Αυτό από μόνο του σηματοδοτεί ότι εντάσσεται στα εργαλεία χειραγώγησης μάζας, που επικρατούν στην σφαίρα της σημερινής συμβατικής ενημέρωσης.
Μια πρόχειρη ανάλυση φέρνει επιπλέον υποστηρικτικές αποδείξεις.
Οι ομιλητές που παρουσιάζουν την είδηση ή παίρνουν μέρος σε μια σχετική συζήτηση, αναφέρονται στην Τ.Ν. σαν να είναι μια ζωντανή οντότητα, ένα πρόσωπο, παρά το επίθετο Τεχνητή, και που συνάμα δηλώνουν πλήρη άγνοια για το παρουσιαζόμενο θέμα. Συνήθως, οι ερωτήσεις στους ενίοτε ειδικούς καλεσμένους, παραπέμπουν στην ψευδή αντίληψη ότι η Τ.Ν. είναι δήθεν ένα ζωντανό αυτόνομο ον. Αναμενόμενα, όσοι ειδικοί ακολουθούν το προτεινόμενο μοντέλο χειραγώγησης, είτε δεν είναι ειδικοί, είτε υπηρετούν τις ίδιες σκοπιμότητες.
Η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν γνωρίζει το καθαρά τεχνικό αυτό θέμα, οπότε τους δημιουργείται σύγχυση από τον τρόπο της ενημέρωσης. Ας δώσουμε μια ψύχραιμη ματιά στο μυστήριο της Τ.Ν.
Τι είναι η Τ.Ν.;
Ήδη, χωρίς να γνωρίζεις τίποτα για το θέμα, το όνομά του αποκαλύπτει τουλάχιστον δύο σημαντικά πράγματα.
Με την πρώτη λέξη, αναφερόμαστε σε ένα κατασκεύασμα, αφού προσδιορίζεται σαν τεχνητό. Δηλαδή, αφού είναι τεχνητό, δεν είναι φυσικό, και συνεπώς, δεν υπήρχε από τότε που δημιουργήθηκε ο κόσμος. Για όσους πιστεύουν στην εξέλιξη των ειδών και του ανθρώπου, σαν κάτι φυσικό, δηλαδή σαν η εξελικτικότητα να είναι μια επίκτητη φυσική ιδιότητα, θα πρέπει να θεωρήσουν ότι η Τ.Ν. δεν την έχει εξ αρχής, εκτός αν την πρόσθεσε ο δημιουργός της.
Η δεύτερη λέξη, “νοημοσύνη“, παραπέμπει σε κάτι ανώτερο από τα ζώα, αφού από την γνωστή υλική δημιουργία, μόνο ο άνθρωπος φαίνεται να έχει νοημοσύνη, ή τουλάχιστον υψηλή νοημοσύνη. Επειδή, όπως υποθέτουμε, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση είναι έργο ανθρώπινο, ο δημιουργός της είναι ο άνθρωπος, εντάσσουμε την ευφυΐα της Τ.Ν. μεταξύ του ανθρώπου και των ζώων. Οτιδήποτε άλλο θα ήταν περίεργο, αν όχι τρομακτικό. Είναι δυνατόν να κατασκευάσει ο άνθρωπος κάτι ευφυέστερο από τον ίδιο;
Η σύγχυση προκύπτει από την επιμελώς ανέμελη υπονόηση των παρουσιαστών και άλλων σχολιαστών, για την δυνατότητα εξέλιξης και αυτοβελτίωσης της Τ.Ν., ώστε σε κάποιο μελλοντικό χρόνο να μπορεί να επικρατήσει και καταδυναστεύσει πάνω στους ανθρώπους. Η υπόθεση αυτή είναι παντελώς παραπλανητική και επειδή προωθείται ασύστολα, προφανώς υπάρχουν κρυφές ή προφανείς σκοπιμότητες, όπως η αύξηση κέρδους λόγω της τηλεθέασης, της αναγνωσιμότητας και τα παρόμοια.
Με τι μοιάζει η Τεχνητή Νοημοσύνη;
Πριν εξηγήσουμε πώς μοιάζει η “Τεχνητή Νοημοσύνη“, ας πούμε ότι τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα οποιοδήποτε πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή που πραγματοποιεί έναν αυτοματισμό. Για παράδειγμα, ένα πρόγραμμα που κάνει απλές μαθηματικές πράξεις (κομπιουτεράκι), ένα πρόγραμμα παρουσίασης της πρόγνωσης καιρού, ένα πρόγραμμα αναπαραγωγής μουσικής, όλα αυτά είναι απλές εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης. Ως προς τη θεωρία της λειτουργίας τους, δεν διαφέρουν καθόλου από την “Τεχνητή Νοημοσύνη“. Η ουσιαστική διαφορά βρίσκεται στο εύρος των δυνατοτήτων του υλικού (hardware-HW) και του λογισμικού (software-SW).
Κάποια παραδείγματα εφαρμογών προχωρημένης τεχνητής νοημοσύνης είναι οι γνωστές εφαρμογές γλωσσικής μετάφρασης, βοήθεια οδικής πλοήγησης και εύρεσης βέλτιστης διαδρομής, πολύπλοκα τρισδιάστατα παιχνίδια υπολογιστή (games) και άλλα. Αυτές οι προχωρημένες εφαρμογές χρειάζονται για HW, είτε πολλούς ισχυρούς υπολογιστές με μεγάλες βάσεις δεδομένων, συνδεδεμένους μεταξύ τους, είτε έναν πολύ ισχυρό υπολογιστή τελευταίας τεχνολογίας. Το SW είναι αναλογικό με την πολυπλοκότητα της εφαρμογής.
Πρέπει να τονιστεί ότι το SW των απλών, όπως και των πιο πολύπλοκων εφαρμογών Τ.Ν. θα μπορούσε να το έχει δημιουργήσει ο ίδιος προγραμματιστής-άνθρωπος. Το εύρος, η πολυπλοκότητα του προγράμματος, και συνεπώς οι σελίδες κώδικα που το αποτελούν, είναι ανάλογα με την δυσκολία επίτευξης του στόχου. Η απαιτούμενη ευφυΐα του προγραμματιστή είναι πάνω κάτω η ίδια, είτε το πρόγραμμα-στόχος είναι απλό, είτε είναι δύσκολο.
Λίγη ιστορία θα βοηθήσει. Όταν οι επιστήμονες ξεκίνησαν να ασχολούνται με περισσότερο πολύπλοκους στόχους-προγράμματα, διαπίστωσαν σύντομα ότι, ενώ μπορούσαν να σχεδιάσουν το απαραίτητο SW, το HW δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις συνεχώς αυξανόμενες απαιτήσεις τους. Κάποια στιγμή συνειδητοποίησαν, ότι τον περισσότερο κόπο και προσπάθεια για σχεδιασμό και εξέλιξη θα έπρεπε να καταβάλουν στον τομέα του HW, ανακαλύπτοντας νέες τεχνικές, νέα υλικά και αναπτύσσοντας εξειδικευμένο SW και HW για τον τρόπο λειτουργίας του project τους.
Αναπόφευκτα, οδηγήθηκαν στην προσπάθεια μίμησης της δομής και της λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου, που οδήγησε και στην μεγαλύτερη προώθηση και χρηματοδότηση της έρευνας και μελέτης του. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει ασύλληπτες δυνατότητες, παρότι είναι σχετικά μικροσκοπικός. Οι πολλαπλές συνδέσεις των νευρωνικών στοιχείων που παρατηρήθηκαν, θεωρήθηκαν σαν ένα κυρίαρχο σχεδιαστικό στοιχείο που συμβάλει στην ανάπτυξη των εξαιρετικών εγκεφαλικών ιδιοτήτων, και αυτό υιοθετήθηκε στην ανάπτυξη συστάδων υπολογιστικών μονάδων σε τοπικό και διασκορπισμένο εύρος δικτύων. Κάπως έτσι λειτουργούν συνδεδεμένα-συνεργαζόμενα δίκτυα υπολογιστών, των οποίων οι υπολογιστικές μονάδες είναι διασκορπισμένες σε διαφορετικά μέρη του κόσμου. Το πιθανότερα πιο γνωστό παράδειγμα είναι το project Folding@Home, που λειτουργεί από το 2000 και αξιοποιήθηκε μάλιστα στην πρόσφατη κρίση του κόβιντ-19.
Πώς παρουσιάστηκε η Τ.Ν.;
Μια μέρα δημοσιεύτηκε ένα interface επαφής (ChatGPT) με το δήθεν “ον” της Τ.Ν., πρώτα μια εταιρίας και αργότερα και άλλων, για κάποιο μυστήριο λόγο, που δεν εξηγείται πειστικά από τους ιδιοκτήτες τους. Οι ιδιοκτήτες αυτοί έχουν επενδύσει, και συνεχίζουν ακόμα να επενδύουν πολλά χρήματα για την ανάπτυξη αυτών των τεχνολογιών. Έδωσαν, λοιπόν, δημόσια πρόσβαση στο κοινό, μέσω διαδικτύου, δωρεάν, με κάποιες προϋποθέσεις, ή επί πληρωμή, με επιπλέον προνόμια. Η επιχειρηματική μέθοδος είναι πασίγνωστη και το γνωστότερο παράδειγμα εταιρίας που την εφάρμοσε λέγεται Google. Συμπτωματικά, ίσως, αυτή η εταιρία είναι ένας από τους ιδιοκτήτες προγραμμάτων Τ.Ν., και είναι βέβαιο ότι η δημόσια δωρεάν πρόσβαση δεν είναι καθόλου δωρεάν.
Γιατί παραχωρήθηκε δωρεάν η Τ.Ν.;
Η δήθεν δωρεάν πρόσβαση στις υπηρεσίες Τ.Ν. είναι μια οικτρή και χυδαία παραπλάνηση. Όπως επισημάναμε στην αρχή, υπάρχει συμφωνία στον τρόπο παρουσίασης του θέματος από τα Μ.Μ.Ε. και τους σχετικούς ειδικούς, και αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο. Είναι μέρος του σχεδίου παραπλάνησης. Είναι πολύ απλό.
Το SW της Τ.Ν. περιλαμβάνει κάποια μικρή δυνατότητα αυτοεκπαίδευσης, μιμούμενη την ανθρώπινη νοητική λειτουργία. Η σημερινή αναλυτική της ικανότητα (computational intelligence) σε χαλαρή αντιστοιχία με την ανθρώπινη γνώση, είναι στο επίπεδο ενός εμβρύου τριών μηνών εγκυμοσύνης περίπου, κατά μια υπεραισιόδοξη άποψη.
H νοημοσύνη ενός άψυχου υπολογιστή είναι τόσο μεγάλη, όσο μεγάλη είναι η βάση δεδομένων του. Η βάση τού παρέχει δεδομένα για να τα χρησιμοποιήσει σε συγκρίσεις, μέσω πολύπλοκων αλγορίθμων, ώστε, μετά από σύγκριση πολλών ζευγαριών δεδομένων με αρνητικό αποτέλεσμα, να βρει κάποιο θετικό. Κατά την διάρκεια του σχεδιασμού και ανάπτυξης του προγράμματος Τ.Ν., η βάση δεδομένων ήταν τόσο μεγάλη όσο ήταν αναγκαίο για τις δοκιμές των προγραμματιστών.
Για την αύξηση των δυνατοτήτων της Τ.Ν., χρειάζονται πολύ περισσότερα δεδομένα, το κόστος απόκτησης των οποίων είναι τεράστιο. Η επαφή με το κοινό, με τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις των χρηστών, περιέχει αυτά τα δεδομένα που λείπουν και είναι απαραίτητα. Σε κάθε συνεδρία επαφής ενός χρήστη με υπηρεσίες όπως το ChatGPT, ο χρήστης παρέχει υπηρεσία στους ιδιοκτήτες της Τ.Ν., το οποίο μπορεί να κοστολογηθεί σε κάποιο χρηματικό ποσό. Αν για κάθε τέτοια συνεδρία, ο χρήστης πληρωνόταν με κάποιο χρηματικό ποσό, όπως θα έπρεπε όταν αγοράζεις μια υπηρεσία, δεν θα τολμούσε καμία εταιρία να το επιχειρήσει, γιατί θα ήταν οικονομικά ασύμφορο. Με την παραπλάνηση που συμβαίνει απροκάλυπτα σήμερα, οι ανίδεοι και αφελείς χρήστες παρέχουν τις υπηρεσίες τους δωρεάν στους ιδιοκτήτες των εφαρμογών Τ.Ν., που είναι ήδη εκατομμυριούχοι.
Το πιο τραγικό είναι ότι κανείς δεν έχει τον έλεγχο αυτών των εφαρμογών Τ.Ν., πέρα από τους ιδιοκτήτες τους, δηλαδή κάποιους πλούσιους επιχειρηματίες. Αν το εγχείρημα της εκπαίδευσης προχωρήσει επιτυχώς, και μάλιστα με ταχύτητα, οι δυνατότητες και ικανότητες των εφαρμογών Τ.Ν. θα φτάσουν σε τέτοιο επίπεδο, όπου θα είναι πανίσχυρα όπλα στα χέρια των ιδιοκτητών τους. Πλέον, τότε, δεν θα έχουμε να φοβόμαστε για τυχόν πολέμους μεταξύ κρατών, αλλά για πολέμους μεταξύ κρατών, ή πολιτών εναντίον μη κρατικών ομάδων συμφερόντων. Για όποιον δεν το κατάλαβε ακόμα, οι χρήστες των εκάστοτε ChatGPT εκτρέφουν το μετέπειτα “Θηρίο“, συμβάλλοντας, χωρίς να αντιλαμβάνονται, στην περαιτέρω υποδούλωσή τους σε ομάδες μεγαλοκεφαλαιούχων του πλανήτη.
Γιατί (δεν) χρειαζόμαστε την Τ.Ν.;
Η ανάγκη να μπορέσουν οι επιστήμονες, ή οι τεχνοκράτες να λύνουν πολύπλοκα προβλήματα, γρήγορα και φτηνά, δηλαδή χωρίς τη μεσολάβηση ανθρώπων, οδήγησε στην τεχνητή ανάγκη της τεχνητής νοημοσύνης. Η ανθρωπότητα σαν σύνολο δεν έχει κάποιο επείγον πρόβλημα που χρειάζεται λύση. Όσα προβλήματα υπάρχουν, μπορούν να λυθούν εύκολα με την εξάλειψη των ανισοτήτων και αδικιών, μεταξύ των πλουσιότερων και φτωχότερων χωρών του πλανήτη. Ειδικότερα, η Τ.Ν. δεν θα υπήρχε σαν θέμα συζήτησης, αν δεν το δημιουργούσαν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης (Μ.Μ.Ε.) πάσης φύσεως.
Ο σκοπός της ύπαρξης του ανθρώπου θεωρείται ότι είναι η ευημερία του. Οπότε,
- αν η Τ.Ν. χρησιμοποιηθεί για την βελτίωση της ευημερίας όλων των ανθρώπων, τότε θα μπορούσε να παίξει κάποιο ρόλο, ενώ
- αν η Τ.Ν. χρησιμοποιηθεί για την βελτίωση της ευημερίας μιας μερίδας των ανθρώπων, που θα έχει τη δυνατότητα πρόσβασης και ελέγχου της λειτουργίας της, αυτό θα γίνει εξ αντικειμένου, εις βάρος των υπολοίπων ανθρώπων.
Δηλαδή, οι άνθρωποι δεν χρειάζονται την Τεχνητή Νοημοσύνη. Οι άπληστοι και κακοί άνθρωποι την χρειάζονται.
