Μια ακόμη Κρίση
Και να λοιπόν, πάλι κραυγές, κρότοι, ψίθυροι, σιωπές, κυνηγοί, φυγάδες και αγωνία. Αγωνία των φυγάδων, αλλά μάλλον και αγωνία των κυνηγών. Και ατομική ευθύνη. Ο καθένας άνθρωπος καλείται άλλη μια φορά να αποφασίσει, να διαλέξει πλευρά, να επιλέξει ποια στάση θα κρατήσει. Άλλοι έμπειροι, δυνατοί και άλλοι άπειροι, χωρίς αυτοπεποίθηση για το ποια είναι η σωστότερη στάση. Άλλοι οδηγοί, άλλοι ακόλουθοι. Άλλοι με σημαντικές θέσεις και αρμοδιότητες και ευθύνες για περισσότερους ανθρώπους και άλλοι με λιγότερες, ή με μόνη ευθύνη την ατομική τους τοποθέτηση στα τρέχοντα διλήμματα. Μια κατάσταση που μοιάζει με μια ακόμη κρίση. Κρίση αξιών, όπως αποδεικνύεται συνεχώς για όλες τις κρίσεις και συνειδητοποιείται ακόμη και εκ των υστέρων από πολλούς.
Ανάλογα με το πού σε βρίσκει η κάθε κρίση, σε τι πόστο, σε ποια ανάγκη, σε ποια ομάδα, η οπτική γωνία σου, διαφέρει. Στην λεγόμενη κρίση του κορωνοϊού, η πιο τραγική θέση και ομάδα που δοκιμάζεται, φαίνεται πως είναι η θέση του Χριστιανού και η “ομάδα” της Εκκλησίας, ιδιαίτερα της Ορθόδοξης πίστης.
Η Ορθόδοξη Ελληνική Παράδοση
Στην Ελλάδα, μάς αρέσει να λέμε ότι οι Έλληνες είμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Φυσικά, όλοι γνωρίζουμε ότι δεν είναι ακριβώς έτσι. Οι περισσότεροι είναι βαφτισμένοι Χριστιανοί, κρατάνε τα χριστιανικά έθιμα και τις παραδόσεις, αν και στην πραγματικότητα, αν είμαστε ειλικρινείς, οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν ακριβώς για ποιο λόγο υπάρχουν αυτά τα έθιμα και οι παραδόσεις. Μας τα παρέδωσαν οι πρόγονοί μας, που κι αυτοί τα παρέλαβαν από τους προηγούμενους και με την φυσική και σωστή ανθρώπινη απλότητα, τα παρέλαβαν και τα διατήρησαν, για να τα παραδώσουν στις επόμενες γενιές. Είναι η συσσωρευμένη εμπειρική γνώση, που απέκτησαν οι παππούδες μας και οι γιαγιάδες μας και που δεν είναι πάντα εύκολο να περιγραφούν σε βιβλία, ή να εξηγηθούν και να τεκμηριωθούν “επιστημονικά”, αλλά η εμπειρία τούς χάρισε την βεβαιότητα της αληθινής γνώσης που περιέχεται και συνταξιδεύει μέσα σ’ αυτά τα έθιμα και τις παραδόσεις. Αν ρωτήσεις τους Έλληνες “γιατί πηγαίνεις κάθε χρόνο στον Επιτάφιο και την Ανάσταση το Πάσχα;”, οι περισσότεροι δεν θα σου απαντήσουν, ούτε με θεολογικές δογματικές εξηγήσεις, ούτε καν με απλές χριστιανικές “ομολογίες”. Απλά, δεν γίνεται να μην πάνε! Αν τους απαγορεύσεις να πάνε, θα αισθανθούν να χάνεται το έδαφος κάτω από τα πόδια τους, χωρίς καμιά απολύτως θεολογική εξήγηση. Είναι η Πίστη, που έχει ενσωματωθεί βαθιά μέσα στο είναι τους, που δεν καταλαβαίνουν τι θέλουν να πουν, αλλά γνωρίζουν πολύ καλά να ξεχωρίσουν ποιο είναι το ηθικό και ποιο το ανήθικο και βέβηλο, ποιο είναι το όριο που απαγορεύεται να πατήσουν και που θα κάνουν πίσω και δεν θα το περάσουν, γιατί έτσι έμαθαν, έτσι μεγάλωσαν. Αυτή η Αγία Απλότητα είναι που κρατάει το Ελληνικό γένος όρθιο στο πέρασμα των αιώνων, από τότε που ασπάστηκε την Χριστιανική Πίστη. Αυτή η Αγία Βεβαιότητα της αλήθειας που κουβαλάει η παράδοση, μετέτρεπε τους Έλληνες σε μάρτυρες, σε ήρωες, σε παγκόσμια παραδείγματα για είκοσι αιώνες μέχρι σήμερα και, με τη βοήθεια του Θεού, θα συνεχίσει να το κάνει.
Πού βασίζεται η ακατανόητη αυτή δύναμη που βρίσκουν οι Έλληνες σε δύσκολες στιγμές, οι Χριστιανοί Έλληνες;
Τη σωστή απάντηση μπορεί να μην την πάρεις από κάθε Έλληνα που θα ρωτήσεις, όμως κάθε συνειδητός πιστός χριστιανός την γνωρίζει, είτε είναι πολυσπουδαγμένος είτε εντελώς αγράμματος. Είναι “η νίκη επί του θανάτου” που έφερε η Ανάσταση του Θεανθρώπου και Αρχηγού της Εκκλησίας Ιησού Χριστού. Ο θάνατος νικήθηκε! Το γιορτάζουμε με πανηγυρική ένταση κάθε χριστιανικό Πάσχα. Το φωνάζουμε με χαρμόσυνο φανατισμό, το γλεντάμε, το διαλαλούμε, το χαιρόμαστε, σαν να ξαναγεννιόμαστε κάθε Ανάσταση, ξανά και ξανά, κάθε χρόνο! Αυτό μας κάνει, εμάς τους χριστιανούς, ατρόμητους στις προκλήσεις, άφοβους στις μάχες, στις σφαγές, στις συμφορές, στις καταστροφές, ανίκητους στο χρόνο, να ξαναγεννιόμαστε σαν φοίνικες από τις στάχτες μας και να ξαναπιάνουμε το νήμα από κει που τ’ αφήσαμε. Αυτό το οφείλουμε στην πίστη μας στην Ανάσταση, στην αιώνια ζωή, που μας χαρίζει δωρεάν η ένωσή μας με τον ζωντανό αιώνιο Θεό. Το μόνο που μπορεί να μας νικήσει είναι ο χωρισμός μας από το Θεό. Ο θάνατος δεν μας νικάει πλέον, αφού έχει νικηθεί μια και καλή!
Η πρόκληση της πανδημίας
Ώστε λοιπόν, γιατί πρέπει να φοβόμαστε οποιαδήποτε ασθένεια; Μήπως, μην τυχόν και πεθάνουμε; Δεν ακούγεται αστείο; Ή αφελές; Ακόμη περισσότερο, μήπως ακούγεται αντιχριστιανικό;
Μα, θα ρωτήσει κάποιος “Τι θα γίνει με αυτούς που δεν είναι τόσο πιστοί; Θα χαθούν αυτοί;”. Όχι, βέβαια! Όχι απαραίτητα. Όλοι οι βαφτισμένοι χριστιανοί είναι ένα βήμα από την Αθανασία! Το μόνο που χρειάζεται είναι να “αγγίξουν” το Χριστό. Μόνο να συνέλθουν από τον λήθαργο της καθημερινότητας, της μέριμνας των επιγείων, μόνο, αγαθών, να αναζητήσουν την αλήθεια του κόσμου αυτού, να κοιταχτούν στον καθρέφτη και να σκεφτούν. Πώς βρέθηκαν εδώ; Τι είναι τούτο το μέρος; Τι κάνω εδώ; Γιατί; Τι σκοπό έχω εδώ πέρα; Αυτή η δυνατότητα σκέψης είναι που διαχωρίζει εμάς τους ανθρώπους από τα άλλα ζωντανά πλάσματα στη γη και στο σύμπαν. Χρειάζεται να κάνουν το αυτονόητο. Να αναζητήσουν το νόημα της ζωής. Τουλάχιστον οι Έλληνες, έχουμε το μέγιστο προνόμιο να έχουμε βιώσει, σαν γένος, όλες τις απαντήσεις σ’ αυτήν την αναζήτηση. Και αυτή η αναζήτηση είναι η μέγιστη, αν όχι η μόνη και κύρια ατομική ευθύνη μας.
Τι κάνουμε με την πανδημία, αν είμαστε πιστοί χριστιανοί;
Αν ήταν να το πω με μια φράση, θα έλεγα “να μη φοβάσαι το θάνατο”. Αυτή είναι η κύρια υποχρέωσή σου. Πριν καταπιαστείς με τη σωτηρία των υπολοίπων ανθρώπων γύρω σου, οφείλεις να μην φοβάσαι το θάνατο εσύ ο ίδιος. Δεν έχει απολύτως καμία λογική για έναν πιστό, συνειδητό χριστιανό να φοβάται το θάνατο. Αλλιώς δεν έχει νόημα να λες “πιστεύω στο Χριστό”, αλλά και “φοβάμαι το θάνατο”. Αν δεν θέλεις να πεθάνεις, ενώσου με το Χριστό, μετάλαβε το Άγιο Σώμα Του, το Άγιο Αίμα Του και έγινες πλέον αθάνατος. Αν είσαι ολιγόπιστος, να μετανιώσεις, να εξομολογηθείς αυτά που έκανες λάθος. Όσο μεγάλα λάθη και να έχεις κάνει στη ζωή σου, όλα θα εξαφανιστούν τη στιγμή που θα μετανιώσεις και θα τα ξομολογηθείς στον παπά και αυτός θα σου διαβάσει τη συγχωρητική ευχή, αυτό το τεράστιο Μυστήριο, το ακαταμάχητο όπλο για να κατακτήσεις την αθανασία. Δεν υπάρχει έγκλημα που δεν το συγχωράει ο Θεός. Όποιος σου πει το αντίθετο, φύγε μακριά του τρέχοντας. Βρες έναν απλό παπά με πετραχήλι, πέσε στα πόδια του και κλάψε. Κάθε ένας παπάς πνευματικός κατέχει την εξουσία να σου συγχωρήσει τις αμαρτίες, τα παραπτώματά σου και να σου ανοίξει το δρόμο για την αθανασία, μέσω της Κοινωνίας του Σώματος και του Αίματος του Εσφαγμένου Αρνίου.
Τι είναι η Εκκλησία;
Όσοι δεν έχουν γνήσια επαφή με την Εκκλησία του Χριστού, είναι αναμενόμενο να μην γνωρίζουν ή να μην έχουν ξεκάθαρα κατανοήσει τι είναι η Εκκλησία, γι αυτό και δεν αντιλαμβάνονται εύκολα το ρόλο της στον κόσμο. Οι συνειδητοί πιστοί χριστιανοί είναι αδιανόητο να μην το γνωρίζουν, γιατί υποτίθεται ότι ζουν, βιώνουν και στο μέτρο που τους αναλογεί επιτελούν το έργο της καθημερινά. Η Εκκλησία ιδρύθηκε από τον ίδιο το Θεάνθρωπο, λίγο πριν τη λήξη της εν σώματι παρουσίας του στη γη. Έχοντας ολοκληρωθεί το Έργο της αναδιάταξης και επαναφοράς του Ανθρώπου από την πτώση του στην απώλεια της σχέσης με το Θεό, ο Φιλάνθρωπος και Στοργικός Πατέρας όρισε και ίδρυσε το δρόμο για την αιωνιότητα, όχι μόνο των ανθρώπων εκείνης της εποχής της ενανθρώπισής Του, αλλά και και για όλους τους ανθρώπους των μελλοντικών γενεών. Όπως υψώθηκε ο Χριστός στον Σταυρό στο Γολγοθά, ώστε να τον βλέπουν οι άνθρωποι από μακριά και να καλούνται να τον ακολουθήσουν για να τον συναντήσουν, στο δρόμο για την αθανασία και την αιωνιότητα, έτσι και η Εκκλησία χτίστηκε σαν ένας ψηλός φάρος, για να δίνει το στίγμα της πορείας, της κατεύθυνσης προς την αθανασία και την αιωνιότητα. Στη βάση του φάρου βρίσκεται ένα μεγάλο κτίσμα, ένα νοσοκομείο. Όσο μεγαλύτερη είναι και γίνεται η πίστη των χριστιανών που μπαίνουν μέσα στο κτίριο, τόσο ψηλότερος γίνεται συνεχώς ο φάρος αυτός. Όσο περισσότεροι άνθρωποι μπαίνουν στο νοσοκομείο, τόσο μεγαλώνει και αυτό το κτίριο, ώστε να χωράει συνεχώς και περισσότερους και θα συνεχίσει να μεγαλώνει, ώστε να χωρέσει όλους τους ανθρώπους που θέλουν να μπουν. Μέσα στο κτίριο υπάρχει μια υπερκοσμική πύλη, η οποία οδηγεί στην επαφή και την ένωση με τον Θεό και την αθανασία και την αιωνιότητα. Μέσα στο νοσοκομείο αυτό, έχει σπουδαστήρια και εργαστήρια, όπου διδάσκονται όσοι μπαίνουν μέσα, με θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα, τον τρόπο για να περάσει ο καθένας μέσα από την πύλη αυτή. Σε όσους αριστεύουν στις σπουδές αυτές, ανατίθενται διάφορα καθήκοντα και αρμοδιότητες και εξουσίες, με σκοπό να βοηθήσουν τους υπολοίπους να προοδεύσουν στις σπουδές τους, ώστε όλοι, κατά τη δύναμή τους να μπορέσουν είτε να αριστεύσουν κι αυτοί, είτε τουλάχιστον να κατακτήσουν την απαραίτητη γνώση και εμπειρία για να περάσουν μέσα από την πύλη. Οι άριστοι αυτοί, λειτουργούν σαν γιατροί, νοσοκόμοι, βοηθοί κάθε είδους και οι εξουσίες που τους δίνονται είναι δωρεάν με μοναδικό σκοπό να υπηρετήσουν τους υπολοίπους ανθρώπους, σαν απλοί υπηρέτες, διάκονοι, δούλοι. Αυτοί στην Εκκλησία είναι οι ιερείς, οι διάκονοι, οι αρχιερείς, οι ψάλτες, οι μοναχοί, αλλά και άλλοι λαϊκοί που λαμβάνουν ιδιαίτερα χαρίσματα, κατά τη δύναμή τους και την διάκριση του Θεού. Αυτή είναι “η Εκκλησία”, όπως συνηθίζουμε να την αποκαλούμε σήμερα στην καθομιλουμένη. Τι χρέος έχουν αυτοί, λοιπόν, σήμερα στην τρέχουσα κρίση, αλλά και σε κάθε κρίση;
Το πρώτο μέλημα όλων είναι να παραδίδουν και να μεταδίδουν την γνώση για την Αλήθεια, όπως τη σπούδασαν και καταρτίστηκαν στο “νοσοκομείο” της Εκκλησίας του Χριστού. Την πίστη μας, δηλαδή. Εν προκειμένω και κατά βάση “την νίκη επί του θανάτου”. Από εκεί ξεκινάει το χρέος. Νομίζω, είναι πλέον ολοφάνερο ότι η σημερινή “πανδημία” και οποιαδήποτε σωματική ασθένεια, δεν απειλεί κανέναν πιστό χριστιανό, αφού η κύρια, αν όχι μοναδική απειλή που αναδεικνύεται από όποιον παρουσιάζει την “θανατηφόρα πανδημία” σαν κάτι επικίνδυνο, είναι η απειλή του θανάτου, η απώλεια της ανθρώπινης ζωής.
Επειδή όλη την περίοδο της κρίσης αυτής, η συζήτηση για την πανδημία είναι καθημερινό θέμα σε κάθε ανθρώπινη επαφή και έχουν ακουστεί αμέτρητες απόψεις, ακούω ήδη σαν πρώτη αντίδραση τη φράση “αυτή είναι μια υπεραπλουστευμένη άποψη”. Γι αυτό ας δούμε και άλλες διαστάσεις αυτής της τοποθέτησης.
Ας πάρουμε για παράδειγμα έναν συνειδητά πιστό χριστιανό της σημερινής εποχής, το 2020.
Τι ακριβώς εννοούμε όταν λέμε “πιστός χριστιανός”;
Οι αρνητές του Χριστού θεωρούν τους πιστούς ανόητους, επειδή “δήθεν” πιστεύουν σε κάτι που δεν έχουν δει με τα μάτια τους, ενώ οι ίδιοι θεωρούν τους εαυτούς τους λογικούς, επειδή δεν πιστεύουν σε κάτι που δεν έχουν δει με τα μάτια τους. Αν, όμως, χρησιμοποιήσουμε το νου, τη νόηση, όταν λέμε “πιστεύω μόνο σε κάτι που έχω δει”, κάνουμε υπερβολή και στην ουσία λέμε μια ανοησία. Όταν διδασκόμαστε στο σχολείο μυριάδες νέες γνώσεις, δεν έχουμε δει τίποτα απ’ αυτές, αλλά επιλέγουμε να τις πιστέψουμε, γιατί εμπιστευόμαστε τους δασκάλους μας και τους συγγραφείς των εκπαιδευτικών βιβλίων, ότι αυτοί γνωρίζουν από προσωπική τους εμπειρία ή έρευνα, τις γνώσεις που μας διδάσκουν. Το ζητούμενο, δηλαδή, είναι η γνώση. Αν πιστεύαμε ό,τι μαθαίναμε μόνο από την προσωπική μας εμπειρία, τότε θα ήταν αδύνατον να ωφεληθούμε από τις γνώσεις που κατέκτησαν όλοι οι υπόλοιποι άνθρωποι του κόσμου και όλων των προηγούμενων χρόνων. Τότε η εκπαίδευση θα ήταν εντελώς αναξιόπιστη και άχρηστη, αφού θα έπρεπε κάθε τι νέο, να το επιβεβαιώναμε προσωπικά. Άρα, αυτό που έχει σημασία είναι η αξιοπιστία αυτών που μας μεταδίδουν τη γνώση, τους οποίους θα επιλέξουμε να πιστέψουμε, χωρίς απαραίτητα να έχουμε δει ή να έχουμε προσωπική εμπειρία για την γνώση αυτή. Τελικά, μπορεί να αποκτήσουμε την απόλυτη βεβαιότητα για ένα γεγονός, ένα φαινόμενο, ή άλλη γνώση, όταν αποκτήσουμε μια αναμφισβήτητη (για εμάς) προσωπική εμπειρία της γνώσης αυτής. Επομένως, είναι απόλυτα λογικό ένας άνθρωπος να πιστέψει την ύπαρξη του Θεού και όλη τη διδασκαλία της Χριστιανικής πίστης, την οποία διδάχτηκε από τους γονείς του, τους δασκάλους του και από άλλους ανθρώπους, τους οποίους επιλέγουμε να εμπιστευόμαστε. Φυσικά, στην πορεία μας στη ζωή, βιώνοντας προσωπικές εμπειρίες, είτε ενδυναμώνουμε, είτε αποδυναμώνουμε ή αλλάζουμε την εκάστοτε πίστη μας σε οτιδήποτε, με προσωπική μας επιλογή και ατομική ευθύνη, αφού κάθε άνθρωπος έχει διαφορετική προσωπικότητα και με διαφορετικό τρόπο προσλαμβάνει τις πληροφορίες από τα αισθητήριά του όργανα και τα επεξεργάζεται βάσει των προηγούμενων γνώσεων και εμπειριών του και των νοητικών και πνευματικών του προσόντων και ικανοτήτων. Καταλήγοντας, ένας πιστός χριστιανός δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι ανόητος, παρά μόνον λογικός. Αν είναι όντως ανόητος, μπορεί να θεωρείται απλά αφελής και ανεύθυνος, αλλά σίγουρα όχι “συνειδητά πιστός”.
Τι να κάνει ένας πιστός Χριστιανός;
Το πρώτο πράγμα που είναι λογικό να κάνει ένας πιστός Χριστιανός, όταν πληροφορείται για τον κίνδυνο μιας θανατηφόρας ασθένειας, είναι να μην φοβηθεί και βέβαια, να μην πανικοβληθεί, αφού δεν μπορεί να θεωρεί τον θάνατο κάτι επικίνδυνο. Ασφαλώς, έχει κάτι για το οποίο θα πρέπει να σκεφτεί και να ενεργήσει. Η πίστη μας μάς λέει ότι η ζωή μετά το σωματικό θάνατο έχει κάποιες προϋποθέσεις (για να την κατακτήσεις), αλλά έχει και διαβαθμίσεις ωραιότητας, ανάλογα με τη ζωή και τις πράξεις σου όσο ζεις στον κόσμο. Το επόμενο, λοιπόν, θέμα που πρέπει να τον απασχολήσει, είναι αν πληροί τις προϋποθέσεις εισόδου στη Βασιλεία του Θεού και αν έχει κάνει ό,τι μπορεί για να καταταχτεί σε όσο το δυνατόν υψηλότερη θέση, κοντύτερα στη Δόξα του Θεού. Μικρές ή μεγάλες αμαρτίες, μικρές ή μεγάλες αμέλειες, λίγες ή πολλές καλές χριστιανικές πράξεις, θα μπορούσαν να διορθώσουν, να βελτιώσουν ή να χειροτερέψουν την κατάσταση του ανθρώπου στην αιωνιότητα. Οπότε, στην περίπτωση που ενδέχεται να συντομεύσει ο διαθέσιμος γήινος χρόνος, ίσως να πρέπει να δράσει με κάποιον τρόπο για να κάνει κάτι καλύτερο για τον ίδιο, ή και για τους ανθρώπους γύρω του. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να κάνει κάποια μεγαλύτερη προσπάθεια απ’ ότι έκανε, στο να παραδώσει την προσωπική του εμπειρία και γνώση σε άλλους ανθρώπους, στο θέμα της χριστιανικής πίστης, την κατήχηση, την ιεραποστολή. Τι πιο σπουδαίο απ’ αυτό για έναν πιστό χριστιανό; Να μεταδώσει το μήνυμα της νίκης επί του θανάτου και της αθανασίας σε αυτούς που δεν γνώρισαν το Αναστάσιμο μήνυμα του Χριστού!
Αφού, λοιπόν, μεριμνήσει για τον εαυτό του, θα έχει συγχρόνως προσπαθήσει να ωφελήσει και τους άλλους γύρω του, ώστε θα μπορεί πλέον να κάνει και κάτι επιπλέον. Βλέποντας πολλούς ανθρώπους γύρω του σε σύγχυση και απόγνωση με το θέμα της “πανδημίας”, θα μπορούσε να ασχοληθεί με την ίδια την ασθένεια και τα παράδοξα και σκανδαλιστικά που τη συνοδεύουν. Όταν πανικοβάλλεται και φοβάται κάποιος, είναι συχνά δύσκολο να διακρίνει την πραγματική φύση μιας πολύπλοκης κατάστασης, κάτι που φαίνεται να ισχύει για μεγάλη μερίδα ανθρώπων στην Ελλάδα, αλλά και παγκόσμια, σε σχέση με την λεγόμενη πανδημία. Αυτό όμως δεν ισχύει για τον πιστό Χριστιανό, όπως το εξηγήσαμε νωρίτερα.
Φαίνεται ότι πολύς κόσμος έχει πιστέψει ότι η συγκεκριμένη ασθένεια είναι μια φοβερή θανατηφόρα απειλή για την ανθρωπότητα. Επίσης, φαίνεται ότι αρκετοί θεωρούν την πραγματική επικινδυνότητά της πολύ μικρότερη απ’ ότι παρουσιάζεται από τους επίσημους φορείς στην Ελλάδα και παγκόσμια, βασιζόμενοι σε πληροφορίες κάποιων επιστημόνων ή δημοσιευμάτων στο διαδίκτυο, ή σε άλλες εμπειρίες και γνώσεις. Κάποιοι μιλούν για μυστικές συνωμοσίες κυβερνήσεων ή οργανώσεων που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την πανδημία για να επιβάλλουν περιορισμούς ή αυστηρά μέτρα ελέγχου των πολιτών για καιροσκοπικούς λόγους. Η σύγχυση είναι τέτοια που πολίτες κάνουν διαδηλώσεις διαμαρτυρίας σε πολλά μέρη του κόσμου, όπως και στην Ελλάδα, εκφράζοντας την αντίθεσή τους στα περιοριστικά μέτρα που επιβάλλονται από κυβερνήσεις, θεωρώντας τα υπερβολικά, λανθασμένα ή κακόβουλα. Ο πιστός μπορεί με ψυχραιμία και νηφαλιότητα να ερευνήσει και να συγκροτήσει την προσωπική του γνώμη, ανάλογα με τις γνώσεις του και ανάλογα με τις πηγές πληροφορίας που εμπιστεύεται. Κάποιοι λένε ότι οφείλει κάθε άνθρωπος, ακόμα και οι Χριστιανοί, να πιστεύουν άκριτα και χωρίς δεύτερη σκέψη τις πληροφορίες που παρέχει η εκάστοτε κυβέρνηση της χώρας του. Αυτό ίσως να ήταν λογικό σε έναν κόσμο άριστο και “αγγελικά πλασμένο”, αλλά δυστυχώς, η ζωή έχει διδάξει ότι ούτε ο κόσμος είναι “άριστος”, ούτε “αγγελικά πλασμένος”, όπως λένε στην καθομιλουμένη. Για παράδειγμα, πριν δέκα χρόνια στην Ελλάδα προέκυψε μια οικονομική δυστροπία, όπου οι πληροφορίες που πρόσφεραν οι κρατικοί φορείς έλεγαν ότι η πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών, με τη οικονομική διαφθορά και την τεμπελιά τους, ευθύνονταν για ένα “λεγόμενο” υπέρογκο χρέος, που πλέον δεν μπορούσε να ξεπληρωθεί και πως υπήρχε μόνο ένας τρόπος να διαχειριστεί η χώρα την κατάσταση αυτή, μέσω μιας δραματικής μείωσης των μισθών και των κρατικών παροχών, πώληση κρατικών και ιδιωτικών περιουσιακών στοιχείων και δέσμευση της επιβολής αυτών των μέτρων για πολλές δεκαετίες. Αυτές τις πληροφορίες αναμετέδιδαν όλα τα μεγάλα ενημερωτικά μέσα στις τηλεοράσεις, τα ραδιόφωνα και το διαδίκτυο. Όσοι διαφωνούσαν με τα προβαλλόμενα οικονομικά στοιχεία και τις κυβερνητικές αποφάσεις για την διαχείριση εκείνης της κρίσης, παρουσιάζοντας διαφορετικές εκτιμήσεις ή στοιχεία ή τις πιθανές εναλλακτικές λύσεις, κατηγορούνταν από την κυβέρνηση και την πλειοψηφία των πολιτικών και των δημοσιογράφων σαν ανεύθυνοι, ανόητοι, ψεύτες και επικίνδυνοι άνθρωποι, όποια ιδιότητα και αν είχαν, ακόμη και αν ήταν σχετικοί και έμπειροι επιστήμονες. Χιλιάδες πολίτες διαμαρτύρονταν σε διαδηλώσεις, εκατοντάδες μηνύσεις κατά της κυβέρνησης και βουλευτών έμπαιναν στο αρχείο ως απαράδεκτες, σφοδρή αστυνομική καταστολή διαδηλωτών και το κυριότερο, αυτοί που διαφωνούσαν δεν είχαν καθόλου πρόσβαση σε κεντρικά μέσα ενημέρωσης για να παρουσιάσουν τις αντιρρήσεις τους. Εντέλει, μετά από κάποια χρόνια, ξένοι ηγέτες και Έλληνες πολιτικοί παραδέχτηκαν δημόσια ότι το πραγματικό πρόβλημα δεν ήταν η διαφθορά και η τεμπελιά των Ελλήνων και ότι ο πραγματικός σκοπός επιβολής όλων των οικονομικών μέτρων ήταν για να προστατευτούν ξένα κράτη από την οικονομική κατάρρευση. Αποδείχτηκε, δηλαδή, ότι η πληροφόρηση από τις κρατικές υπηρεσίες και θεσμούς ήταν αναξιόπιστη, όπως και τα κύρια μέσα ενημέρωσης.
Σήμερα βιώνουμε μια παρόμοια αναλογικά κατάσταση. Η πληροφόρηση από τα κεντρικά μέσα είναι μονόπλευρη, υπάρχει μόνο μία σωστή διαχείριση της κρίσης και όσοι διαφωνούν είναι επικίνδυνοι. Είναι ολοφάνερο ότι η εμπιστοσύνη στην κρατική ενημέρωση και την εγκυρότητα των κύριων μέσων ενημέρωσης οφείλει να μην υπάρχει. Η πίστη, δηλαδή, όπως εξηγήσαμε, βασίζεται στην εμπιστοσύνη σε αυτούς που μας μεταδίδουν τη γνώση και την εμπειρία τους και τους επιλέγουμε (οι ενήλικες) αυτόβουλα και όχι άκριτα και ανεύθυνα. Το τι θα πιστέψουμε σαν αλήθεια, εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς, με την επιλογή των πηγών της πληροφόρησής μας, καθώς ο άνθρωπος δημιουργήθηκε από το Θεό με λογικό νου και με τη βούληση να πιστεύει και να ενεργεί με προσωπική ατομική ευθύνη για κάθε τι. Αν δεν το κάνουμε αυτό, επαναλαμβάνουμε το προπατορικό αμάρτημα του Αδάμ, που πίστεψε άκριτα και ανεύθυνα το μήνυμα του Διαβόλου και για την απαλλαγή του οποίου ο ίδιος ο Θεός έστειλε τον Υιό του στη Γη για να σταυρωθεί και να μας λυτρώσει. Ένας Χριστιανός κάνει μεγάλη βλασφημία, απαξιώνοντας έτσι τον Δημιουργό του.
Κάποιος μπορεί να πει, βέβαια, ότι δεν μπορούμε να έρθουμε σε αντιπαράθεση με την κυβέρνησή μας, πώς δεν έχουμε τη δύναμη. Ίσως. Αλλά, τουλάχιστον, οφείλουμε να αναγνωρίζουμε την πραγματική αλήθεια, την μία και μόνη πραγματικότητα, ανεξάρτητα αν είναι οδυνηρή ή όχι. Ούτε ο Σταυρός είναι ευχάριστο βίωμα, ούτε τα παντός είδους βασανιστήρια και μαρτύρια είναι ευχάριστα, αλλά οι Χριστιανοί επιλέγουν να καταμαρτυρούν την αλήθεια και όχι μόνον την εύκολη ή ευχάριστη αλήθεια. Άλλωστε, η αποχή από το ψέμα είναι μία από τις Δέκα Εντολές (ακόμα και των Ιουδαίων) και κυρίως, ταυτίζεται με το πρόσωπο του ίδιου του Χριστού.
Τι να κάνει η υπόλοιπη Εκκλησία;
Κατ’ αρχήν και οι ιερείς και οι αρχιερείς είναι και αυτοί πρώτα απ’ όλα πιστοί Χριστιανοί, αυτονόητα συνειδητοί, βέβαια. Δηλαδή, όπως περιγράψαμε, να μην φοβηθεί και να μεριμνήσει ο καθένας για την πνευματική του κατάσταση. Ακόλουθα, να μεριμνήσει και για τους άλλους, αλλά όχι προαιρετικά αυτήν τη φορά, αλλά υποχρεωτικά, αφού ο ρόλος τους είναι να φροντίζουν για την σωτηρία των ψυχών του ποιμνίου για το οποίο είναι υπεύθυνοι ο καθένας. Οι ιερείς για τους ενορίτες τους και οι ιεράρχες για τους πιστούς της επισκοπής τους. Πρώτα για τους βαφτισμένους Χριστιανούς, φυσικά, και κατόπιν και για τους υπολοίπους κατοίκους της περιοχής τους. Παρόμοια, λόγω ακόμα μεγαλύτερης ευθύνης από έναν απλό πιστό, οφείλουν υποχρεωτικά να μην εμπιστεύονται τις ενημερώσεις των επίσημων φορέων (“γίνεσθε φρόνιμοι ώς οι όφεις”), αλλά να αναζητήσουν και άλλες γνώμες, ιδιαίτερα από τον χριστιανικό χώρο, πού δεν υπολείπεται σε επιστήμονες παντός είδους. Ένας γονιός, είτε πιστός είτε άπιστος, που κάποιο παιδί του αντιμετωπίζει μια σπάνια ή επικίνδυνη και θανατηφόρα ασθένεια ή απειλή, κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να βρει κάθε πιθανή θεραπεία, σωτηρία, ή τρόπο προστασίας του παιδιού του. Ακόμα περισσότερο ένας ποιμένας που έχει να προστατεύσει χιλιάδες ανθρώπους και τον έχει τοποθετήσει ένας ολόκληρος Θεός, δίνοντάς του ισχυρότατες εξουσίες για να καταφέρει να επιτελέσει το δύσκολο έργο του, αλλά και παραχωρήσει μοναδικές προστάτιδες δυνάμεις υπερανθρώπινης φύσεως για να τον προστατεύουν όταν μπαίνει σε προσωπικό κίνδυνο για χάρη των ανθρώπων που επιμελείται, αυτονόητα πρέπει να κινήσει γη και ουρανό, στην κυριολεξία! Έχει να δώσει λόγο στον Κύριό του, αν δεν το κάνει, εκτός αν, παρ’ ελπίδα, είναι εντελώς… αθεόφοβος, ή… ολιγόπιστος. Δυστυχώς, αν κρίνουμε από το τι βλέπουμε και μαθαίνουμε σήμερα, πολύ λίγοι ιερείς και αρχιερείς, αναλογικά με το πλήθος τους, έχουν δείξει τέτοια δείγματα μέριμνας και αυτοθυσίας για το ποίμνιό τους, κάτι πολύ λυπηρό για τη διαφαινόμενη πνευματική αφοσίωση του κλήρου στο διακόνημά του. Είμαστε όμως υποχρεωμένοι να προσπαθήσουμε να το εξηγήσουμε αυτό, για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τις δυσκολίες που εμποδίζουν “την Εκκλησία” να επιτελέσει το έργο της. Πολλά μπορεί να συμβαίνουν.
Δυσκολίες και στάσεις των ιερέων
- Κάποιοι, ενδεχομένως, εξετάζοντας τις πληροφορίες από την επίσημη ενημέρωση, πείθονται για την ορθότητα των επιστημονικών δεδομένων που παρουσιάζουν οι “ειδικοί επιστήμονες” και των οδηγιών της Ελληνικής κυβέρνησης, θεωρώντας ότι γίνεται σωστή διαχείριση της πανδημικής κρίσης, ώστε δεν νομίζουν ότι υπάρχει λόγος να αμφισβητήσουν κάτι και συνεπώς ακολουθούν τις οδηγίες και συστάσεις συνειδητά.
- Από αυτούς, άλλοι, είτε έχουν κάποια σχετική παιδεία, είτε θεωρούν ότι μπορούν να κρίνουν με επάρκεια τα στοιχεία, ώστε είναι βέβαιοι ότι έχουν εκπληρώσει το χρέος τους προς το ποίμνιό τους.
- Άλλοι, δεν αισθάνονται επαρκείς σε γνώσεις και επιλέγουν να υπακούσουν τις οδηγίες, σαν ασφαλέστερο δρόμο για να μην συνεισφέρουν αρνητικά στον ενδεχόμενο κίνδυνο που μπορεί να διατρέχουν οι άνθρωποι της ευθύνης τους.
- Κάποιοι άλλοι, έχοντες πολλές μέριμνες να φροντίσουν, οικογένεια, παιδιά, πολλαπλά καθήκοντα, επαγγελματικές ή ατομικές εκκρεμότητες, επείγουσες ανάγκες, ιδρύματα, κατηχητικά, πολλές ενορίες, συνεχείς μετακινήσεις, εκδηλώσεις, δεσμεύσεις και διάφορα άλλα, δεν βρίσκουν αρκετό χρόνο για να ασχοληθούν με το θέμα, φοβούμενοι και για τα απειλούμενα πρόστιμα και αποφασίζουν να υπακούσουν στα πάντα.
- Άλλοι μπορεί να έχουν ερευνήσει αρκετά, αλλά δεδομένης της υπερβολικής πληροφορίας στα μέσα ενημέρωσης και στο διαδίκτυο, καταλήγουν σε σύγχυση και προκειμένου να κάνουν λάθος, επιλέγουν την επίσημη οδό, σαν ασφαλέστερη οδό.
- Άλλοι ερευνούν και ρωτάνε και μάλλον αμφισβητούν τις επίσημες εκδοχές, αλλά μη όντες προϊστάμενοι στην ενορία τους, μη μπορώντας να πείσουν τους προϊσταμένους ιερείς και τον επίσκοπο, που μπορεί να έχουν άλλη γνώμη, καταλήγουν να εφαρμόσουν την υπακοή, όπως την αντιλαμβάνονται, υποχωρώντας στις εντολές τους.
- Άλλοι έχουν κατανοήσει την αντίδραση στην πανδημική κρίση σαν υπερβολή, αλλά οι ενορίτες τους είναι πεπεισμένοι για το αντίθετο, οπότε δεν εκφράζουν την προσωπική τους γνώμη καθοδηγητικά ή έντονα, ή και καθόλου “για να μην διώξουν τον κόσμο από την Εκκλησία”.
- Άλλοι έχουν ξεκάθαρη αντίθεση με το επίσημο αφήγημα, κηρύττουν ανάλογα, κρατώντας προσχήματα και προφυλάξεις για την κατακραυγή και τα πρόστιμα, αλλά με την πρώτη επίπληξη ή αναταραχή υποχωρούν και συντάσσονται στην επίσημη γραμμή.
- Κάποιοι άλλοι, αντιτίθενται ξεκάθαρα, κηρύττουν και διδάσκουν την ορθόδοξη χριστιανική θεώρηση των πραγμάτων, οι οποίοι δεν υποχωρούν και δεν αλλάζουν άποψη και στάση. Αυτοί οι μάλλον λίγοι, ή και αρκετοί, δεν παρουσιάζονται στα μέσα ενημέρωσης και συνεπώς δεν επηρεάζουν, όπως θα μπορούσαν, τους υπόλοιπους χριστιανούς.
Πριν να επιχειρήσουμε να προτείνουμε πιθανές εναλλακτικές προτάσεις και ανάλογες παραινέσεις για όλες αυτές τις πιθανές περιπτώσεις συμπεριφορών και στάσεων, πρέπει να επισημάνουμε ότι όσα μόλις περιγράφηκαν θυμίζουν έντονα την παραβολή του Σπορέα, χωρίς να θέλουμε να εμβαθύνουμε σ’ αυτό.
Χρειάζεται η Εκκλησία να τηρήσει ιδιαίτερη στάση;
Γιατί χρειάζεται να σκεφτούμε ποια στάση θα κρατήσει ειδικά “η Εκκλησία”; Είναι η Εκκλησία κάτι διαφορετικό από ένα εργοστάσιο ή μια εμπορική επιχείριση με εκατοντάδες εργαζομένους, για τους οποίους είναι υπεύθυνη;
Κατ’ αρχήν, το κράτος είναι υπεύθυνο για όλους τους κατοίκους του και γι’ αυτό παίρνει αποφάσεις με νόμους, που ισχύουν για όλους τους κατοίκους της χώρας. Το κράτος, για να προστατέψει την υγεία των κατοίκων, βγάζει νόμους και κάνει συστάσεις για τον τρόπο που κάθε ένας πρέπει να φερθεί για την πρόληψη των επιπτώσεων από μια ασθένεια. Κάθε εργοστάσιο και κάθε εμπορική επιχείριση είναι υποχρεωμένοι να εφαρμόσουν τους νόμους. Η Εκκλησία, στην Ελλάδα, δεν είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει αυτούς τους νόμους, ειδικά μέσα στους ναούς, αλλά όχι μόνο. Οι νόμοι δεν μπορεί να είναι αντίθετοι με το Σύνταγμα της Ελλάδας. Το Ελληνικό Σύνταγμα δηλώνει απλά και ξεκάθαρα ότι υπόκειται στην “Αγία και Ομοούσια και Αδιαίρετη Τριάδα”, της οποίας επίσημος εκπρόσωπος στην Ελλάδα είναι “η Εκκλησία”. Δηλαδή, η Εκκλησία χρειάζεται να συναινέσει για την εφαρμογή οποιουδήποτε νόμου, αλλά και αλλαγής άρθρου του Συντάγματος. Όχι, δεν κάνουμε πολιτική συζήτηση. Απλά μιλάμε την αλήθεια. Δεν είναι κάτι παράλογο, ούτε από πολιτικής σκοπιάς. Το εκάστοτε Σύνταγμα μιας χώρας είναι μια συμφωνία των πολιτών της (συν-τάσσομαι=σύνταγμα) για τις βασικές αρχές πάνω στις οποίες θα βασίζεται η οργάνωση και ο τρόπος διοίκησης και καθορίζει και τις ηθικές αξίες στις οποίες ομονοούν και αποδέχονται όλοι. Από την αρχή του νέου Ελληνικού κράτους, καθορίστηκε ότι αυτές οι αρχές είναι η ηθική που πρεσβεύει η Ελληνική Ορθόδοξη Πίστη. Κάθε κράτος έχει τις δικές του ηθικές αρχές και αξίες. Η Ελλάδα έχει την χριστιανική πίστη. Είναι γνωστό ότι κάποιες φορές έχουν ψηφιστεί νόμοι με τους οποίους η Εκκλησία ήταν αντίθετη. Το “γιατί και με τι ανταλλάγματα έγινε αυτό”, μόνο η διοίκηση της Εκκλησίας της Ελλάδος μπορεί να το απαντήσει. Φυσικά, δεν έχει λόγο η Εκκλησία να παρεμβαίνει για κάθε νόμο που ψηφίζεται και κάθε τροποποίηση του Συντάγματος. Όμως, λογικά, οφείλει να παρακολουθεί τη νέα νομοθεσία, ώστε να παρέμβει εκεί που η πίστη και η χριστιανική ηθική έρχεται σε αντίθεση. Ας πάρουμε για παράδειγμα έναν υποθετικό υπερβολικό νόμο. Η Βουλή μπορεί να αποφασίσει να σκαφτούν υπόγειες εγκαταστάσεις σε όλην τη χώρα και μόλις ολοκληρωθούν, όλοι οι πολίτες να μπούνε μέσα και να ζουν οι πολίτες υπόγεια. Αυτό δεν φαίνεται εκ πρώτης όψεως αντίθετο με την πίστη. Αν όμως, αμέσως μετά, θελήσει να γίνει νόμος που θα υποχρεώνει διδασκαλία στα σχολεία ότι δεν υπάρχει ο ήλιος και που θα τιμωρεί όποιον δηλώνει την πίστη του στην ύπαρξη του ήλιου, η Εκκλησία δεν μπορεί να το αποδεχτεί και να το επιτρέψει αυτό, γιατί διδάσκει το ψέμα και καταργεί την αλήθεια. Αυτό δεν είναι πολιτικό ζήτημα. Η πραγματικότητα και η αλήθεια είναι αυτό που έχει ρόλο να διδάξει η Εκκλησία μας. Όπως έχουμε πει, η Αλήθεια ταυτίζεται με τον Ιησού Χριστό. Αν πάλι βγει νόμος να καταργηθεί η χρήση των κεριών στους ναούς, για περιβαλλοντικούς ή άλλους λόγους, η Εκκλησία οφείλει να εξετάσει η ίδια την εγκυρότητα και την ορθότητα των λόγων αυτών και αν το κρίνει σκόπιμο, να συναινέσει, ενώ αν όχι, να το αρνηθεί. Το ίδιο ισχύει και για την διδασκαλία των νέων στα σχολεία. Μόνο με τη συναίνεση της Εκκλησίας μπορεί να διδάσκονται καινές θεωρίες, που αντιτίθενται ή όχι με την πίστη και την ηθική της Ορθόδοξης Χριστιανικής Πίστης.
Ο ρόλος της Εκκλησίας στον κόσμο είναι να οδηγήσει, όσους ανθρώπους δεχτούν, στο “νοσοκομείο” της και να τους βοηθήσει να “περάσουν την πύλη” που οδηγεί στην ένωση με το Θεό. Όσοι μπαίνουν στο “νοσοκομείο”, έχουν αποφασίσει να εμπιστευτούν την Εκκλησία και, στο τοπικό τους πλαίσιο, τους ιερείς. Σε μια κατάσταση όπως η εν λόγω κρίση, “τα άλλαλα και τα μπάλαλα” έχουν προκαλέσει σύγχυση στους πιστούς, ωθώντας τους σε διχασμό και αντιπαράθεση μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να προκαλείται σκάνδαλο, το ψωμοτύρι του εχθρού. Το βλέμμα των πιστών στρέφεται στους ιερείς, όπως των Ισραηλιτών στον Μωυσή, περιμένοντας τη σωτήρια παρέμβασή του. Θέλουν να δουν τον υψωμένο Σταυρό για να τους γλυτώσει από τα δηλητήρια και το θάνατο.
Η Εκκλησία του Χριστού δεν έχει ρόλο να σώσει τον κόσμο από τον φυσικό θάνατό του, αλλά πρώτιστα από τον πνευματικό. Βέβαια, δεν είναι όλοι τόσο πιστοί, ώστε να μην φοβούνται το θάνατο. Δεν είναι όλοι έτοιμοι ακόμη. Αλλά, αν η Εκκλησία έχει να δώσει κάποιου είδους σωτηρία στους “τρόφιμους του νοσοκομείου της”, αυτή δεν είναι η ίαση από το “δηλητήριο”, όπως ο Μωυσής στην Παλαιά εποχή, αλλά η αγιότητα και η ελπίδα της αιωνιότητας. Αυτά συμπεριλαμβάνουν μέσα τους και την σωματική σωτηρία, όσο και αν δεν το πιστεύουν αυτό, ακόμη και “οι εκλεκτοί”. Η εσχατολογία δεν αναφέρεται σε μελλοντικές χρονικές συγκυρίες. Τα έσχατα συμβαίνουν πάντοτε, και τώρα. Οι “εκλεκτοί” ελέγχονται σε κάθε αιώνα, και σήμερα. Άρα, η ευθύνη των οδηγών και ποιμένων δεν μετατίθεται στο μέλλον, που “μπορεί να μην μας βρει”. Το μέλλον και το τέλος είναι εδώ σήμερα και κάθε μέρα και οι “χλιαροί” δεν έχουν θέση στην αιωνιότητα. Δεν υπάρχει χρονικό περιθώριο και διάλειμμα στο δρόμο για τη “συνάντηση”. Λοιπόν, πρέπει να αφεθώ να πεθάνω από κάποια ασθένεια; Αυτό ζητάει από μένα “το Αρνίο”; Είναι λάθος το ερώτημα. Το σωστό ερώτημα, που πρέπει να διδάσκεται από την πρώτη στιγμή της εισόδου κάθε νέου “τροφίμου” στο “νοσοκομείο” είναι “είμαι κατάλληλα προετοιμασμένος για τη συνάντηση;”, χωρίς χρονικό προσδιορισμό. Από τη μικρή ηλικία, από τα κατηχητικά, από το σπίτι, η αλφαβήτα του ποιμένα, του γονιού προς το παιδί οφείλει να δείχνει το σωστό ερώτημα, είτε το παιδί καταλαβαίνει, είτε όχι. Άλλωστε, η άριστη παιδαγώγηση είναι ο παραδειγματισμός. Αν σπαράζει ο παιδαγωγός για το θάνατο, δεν έχει αξία το κήρυγμά του για την Ανάσταση. Αυτόν τον τύπο της υπευθυνότητας, απέναντι στη σωτηρία των “προβάτων” τους, έχουν να ακολουθήσουν οι κάθε είδους παιδαγωγοί και ποιμένες της Εκκλησίας του Χριστού και της Ανάστασης.
Όταν η Εκκλησία σαν σύνολο δεν έχει παρόμοια στάση, τι μπορούν να κάνουν όσοι θέλουν να την τηρήσουν;
Με μια φράση, “μπορούν να προσπαθήσουν όσο μπορούν και να αποτύχουν, αν αποτύχουν”.
Κάποτε, σε ένα συνέδριο για τα κατηχητικά της Εκκλησίας, είπε ένας ιερέας, πνευματικός και κατηχητής:
Αναζητούμε να βρούμε τρόπους για να αυξήσουμε τα παιδιά στα κατηχητικά μας, ώστε να έχουμε επιτυχημένο ενοριακό έργο. Δηλαδή, θέλουμε να γίνουμε πιο επιτυχημένοι και από τον ίδιο τον Χριστό. Ο Χριστός είχε δώδεκα μαθητές μόνο, που και αυτοί τον εγκατέλειψαν την ώρα του μαρτυρίου Του. Εμείς έχουμε περισσότερους μαθητές στα κατηχητικά και τα θεωρούμε αποτυχημένα.
Έρχονται παιδιά στα κατηχητικά, έρχονται κόσμος στις εκκλησίες μας. Γιατί έρχονται; Μήπως γιατί μοιράζουμε ψωμί, σπόρια και γλυκά; Μήπως γιατί θα διορίσουμε τους νέους στο δημόσιο ή σε σουπερμάρκετ; Θεός φυλάξει! Άλλη πείνα και δίψα έχουν οι ανθρώποι, που δεν βρίσκουν πουθενά αλλού να τη σβήσουν. Μπαίνουν στις εκκλησιές και περιμένουν να ακούσουν λόγο. Κοιτούν στο στόμα τον παπά να ακούσουν αυτό που θα τους ξεδιψάσει, έναν λόγο ελπίδας για να στηριχτούν στις δυσκολίες της μοντέρνας ζωής. Έναν λόγο ζητάνε και μαζί με τον λόγο, ελπίζουν να γλυκαθούν και με κάποιο έργο. Κάποιο έργο να παραδειγματιστούν και να δώσουν για πρότυπο στα παιδιά τους. Δεν περιμένουν να μετρηθούν και να μετρήσουν πόσοι είναι μέσα. Περιμένουν να ζήσουν ένα παράδειγμα, να νιώσουν το αποκαμωμένο κορμί τους να δυναμώνει και να μεγαλώνει βγαίνοντας από την πόρτα του ναού.
Δεν είναι εύκολο στην σημερινή εποχή να αγιάσεις. Μάλλον θα αποτύχουμε οι περισσότεροι. Αξίζει ένας ιερέας να υποστεί τον κόπο, τις θυσίες και τα βάσανα, για να αγιάσουν ένα δύο ανθρώποι μοναχά; Αξίζει τη θυσία, να αφήσεις τα ενενήκοντα εννέα, να μπεις στο δάσος με τα άγρια θηρία, για να σώσεις ένα μόνον πρόβατο; Όχι, αν είσαι δημόσιος υπάλληλος. Όχι, αν είσαι έμπορος ρούχων. Όχι, αν είσαι υδραυλικός. Μα όταν έχεις δώσει όρκο να σώζεις ψυχές, δεν υπάρχει ερώτημα αν αξίζει τον κόπο. Είναι το έργο σου, που από αυτό θα εισπράξεις το μισθό σου. Αυτό ορκίστηκες με όρκους φοβερούς να κάνεις. Αυτό έχεις υποχρέωση να κάνεις. Και παραδόξως, θα εισπράξεις το μισθό σου, ακόμα και αν αποτύχεις να γίνουν άγιοι κάποιοι από τους ανθρώπους που υπηρετείς, αρκεί να έχεις κάνει τα ελάχιστα από αυτά που χρειάζεται να κάνεις. Τουλάχιστον να μην σταματάς να μιλάς για το μήνυμα της Ανάστασης και να αψηφάς εσύ το θάνατο.
Είναι σωστό λαϊκοί να δίνουν συμβουλές στους κληρικούς;
Ένας λαϊκός μπορεί να μην έχει θεολογικές σπουδές. Μπορεί όμως να έχει καλούς πατέρες. Μπορεί να έχει σηκώσει σταυρούς. Μπορεί να έχει παιδιά. Μπορεί να έχει κλάψει για τα παιδιά του. Μπορεί να έχει πονέσει και να πονάει για τους αδελφούς του. Ένας λαϊκός, σαν μέλος της Εκκλησίας, ίσως να δικαιούται να μιλήσει, με αγάπη και πόνο και ταπεινά στους ιερείς του. Ίσως και να υποχρεούται, για να μην παραπονεθεί κάποιος ιερέας αργότερα, πως κανείς δεν βρέθηκε να πει μια κουβέντα, όταν μια κρίση έκανε τα πράγματα θολά και δύσκολα να τα διακρίνει ένας απλός άνθρωπος, όπως είναι και κάθε ιερωμένος.
Αν “η Εκκλησία” λειτουργούσε όπως θά ‘πρεπε, δεν θα χρειαζόταν απλοί λαϊκοί, ασπούδαχτοι στα θεολογικά να παρακαλούνε για τα αυτονόητα “την Εκκλησία”. Είναι κατανοητό από καιρό, ότι κάτι δεν λειτουργεί καλά στον χώρο της Εκκλησίας. Έτσι εμείς οι λαϊκοί γινόμαστε σαν τα βρέφη που κλαίνε για να τα ακούσει η μάνα τους και τους δώσει γάλα να μην πεινάνε. Έτσι κι εμείς, πέφτουμε στα πόδια σας άγιοι πατέρες και παρακαλούμε. Πατέρες, φοβούμαστε το θάνατο, δώστε μας το φάρμακο για να μην πεθάνουμε. Δώστε μας το φάρμακο για την αθανασία! Δώστε μας Σώμα και Αίμα του Χριστού μας για να μην πεθάνουμε! Δώστε μας το λόγο του Λόγου για να σωθούμε! Δώστε μας Σταυρό για να λυτρωθούμε! Λυπηθείτε μας, δεν έχουμε άλλη ελπίδα!
Εναλλακτικές στάσεις και λύσεις για τους ιερείς
Μήπως ξέρεις τα επιστημονικά και πιστεύεις ότι έχουμε κίνδυνο; Μήπως δεν ξέρεις τα επιστημονικά και πιστεύεις ό,τι λένε οι επίσημοι επιστήμονες; Κάνε αγάπη και κοίτα τους ανθρώπους που λένε τα αντίθετα και επιμένουν και λυπήσου τους. Ρώτα και άλλους επιστήμονες. Ζήτα συμβουλές από Χριστιανούς επιστήμονες. Παρακάλεσε να γίνει ένα συνέδριο από Χριστιανούς επιστήμονες. Θυμήσου πως “φωνή λαού, οργή Θεού” και κάνε υπακοή σε αυτούς που διακονείς. “Ζητείτε και ευρήσετε”.
Μήπως δεν έχεις χρόνο για να τα κάνεις αυτά; Ζήτα βοήθεια από το ποίμνιό σου. Να σου φροντίσουν τα παιδιά. Να τα πάνε κάποιοι στα σχολεία και τα φροντιστήρια. Ανέβαλε μαθήματα βυζαντινής μουσικής. Ανέβαλε κατηχητικά. Ξενύχτησε για να ψάχνεις. Αν πάλι δεν φτάνει ο χρόνος, ούτε τη Θεία Λειτουργία να κάνεις και στην ώρα της ερεύνησε και μίλησε με ανθρώπους για το θέμα. Είναι σπουδαίο έργο να πολεμήσεις τον σκανδαλισμό των προβάτων.
Μήπως έχεις προϊστάμενο ή επίσκοπο που σου λέει αυστηρά να κάνεις υπακοή; Κλάψε κι εσύ σαν μωρό και παρακάλεσέ τον για χάρη των προβάτων που διακονείς. Πέσε στα γόνατα και κλάψε και αν δεν σε λυπηθεί ο προϊστάμενός σου ή ο επίσκοπος, θα σε ακούσει ο Θεός, που ακούει κάθε αγνή και ταπεινή καρδιά. Αυτό είναι το μόνο βέβαιο, όπως κι εσύ διδάσκεις τους ενορίτες σου και τα κατηχητόπουλα.
Μήπως οι ενορίτες σου φοβούνται μήπως πεθάνουνε αυτοί ή οι συγγενείς τους; Κήρυξέ τους για την Ανάσταση και την αιώνια ζωή και την αθανασία, το μεγαλύτερο και κυριότερο “μάθημα” για τη ζωή τους. Είναι η καταλληλότερη στιγμή για να κατανοήσουν το λόγο που υπάρχει η Εκκλησία. Δώσε τους το μήνυμα της ελπίδας. Άνοιξέ τους τα μάτια τώρα, πριν περάσει η επιδημία και χαθεί αυτή η μεγάλη ευκαιρία. Αφού επέτρεψε ο Θεός να απειληθεί ο κόσμος από μιαν ασθένεια, δεν πρέπει να πάει χαμένη αυτή η ευλογία.
Μήπως φοβάσαι εσύ ή οι ενορίτες σου τα πρόστιμα; Δίδαξε τους ενορίτες σου για την πρόνοια του Θεού. Ζήτα από όσους έχουν οικονομική ευχέρεια να βοηθήσουν αν τυχόν και χρεωθείτε. Τώρα είναι η ώρα να καταλάβει κανείς την αγάπη, την φιλαλληλία, την αδελφοσύνη και να βιώσει πώς χρεώνεται ο Θεός σ’ αυτούς που βοηθάνε και ελεούνε τους αδελφούς τους. Τώρα καταλαβαίνει ο χριστιανός στην πράξη, ότι το πρόσωπο του συνανθρώπου τους είναι, όχι μόνο το πρόσωπο του αδελφού τους, αλλά και το Πρόσωπο και Εικόνα του ίδιου του Θεού.
Όποιες και να είναι οι δυσκολίες, όταν τις αντιμετωπίσουμε με ταπεινοφροσύνη, με πίστη και με αγάπη, είτε τις νικήσουμε, είτε αποτύχουμε, έχουμε κάνει το έργο μας το ανθρώπινο. Το διδασκόμαστε και το γνωρίζουμε, ότι ο Θεός θα κάνει το υπόλοιπο, που δεν μπορούμε εμείς να κάνουμε, όταν έχουμε το σωστό φρόνημα.
Είθε η Αγάπη και η Χάρις του Υπεραγίου Θεού, η Δύναμις του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, δια του Αγίου Πνεύματος, να φωτίσει, να ενδυναμώσει και να επισκιάσει όλους τους Ιερείς, Αρχιερείς, Διακόνους, Μοναχούς και όλον τον πιστό λαό του Θεού, στην πορεία για την Αλήθεια, την Δικαιοσύνη και την Αιώνια Βασιλεία. Αμήν.
