Η Κάρτα του Πολίτη μπορεί να υλοποιηθεί και να είναι σύμφωνη με την υπάρχουσα νομοθεσία (Ν.2472.1997), ασφαλής και εξυπηρετική για τον πολίτη μόνο στην περίπτωση που:
1. Τα δεδομένα που θα περιλαμβάνει θα είναι τα ίδια που περιλαμβάνει η σημερινή Αστυνομική Ταυτότητα με μόνη προσθήκη αριθμούς διασύνδεσης με διαφορετικές βάσεις δεδομένων/κέντρων επεξεργασίας (ΑΦΜ, ΑΜΚΑ, κλπ.) οι λεπτομέρειες των οποίων (ασφαλιστικές, φορολογικές κ.ά.) θα μπορούν να ανακτώνται από κεντρικό σύστημα ανάλογα με τη δραστηριότητα του φορέα.
2. Οι φορείς που θα έχουν μηχανισμούς ανάγνωσης θα συνδέονται σε κεντρικό σύστημα διαμοιρασμού προνομίων πρόσβασης σε περαιτέρω προσωπικά δεδομένα (ΑΦΜ, ΑΜΚΑ κλπ.) ανάλογα με την αναγκαιότητα γνώσεως καθενός από αυτά (NeedToKnow)
3. Θα υπάρχει Κωδικός Χρήστη για να επιβεβαιώνει ο χρήστης/κάτοχος τη συναίνεσή του στη πρόσβαση του φορέα στα δεδομένα του και Ειδικός Κωδικός Πρόσθετων Δεδομένων για την πρόσβαση στους επιπλέον Αριθμούς με τη δυνατότητα παρουσίασης τον καθένα ξεχωριστά για διασφάλιση του NeedToKnow. Τους Κωδικούς αυτούς θα έχει μόνον ο κάτοχος της κάρτας.
4. Θα υπάρχουν εγκατεστημένοι μηχανισμοί σε εύκολα προσβάσιμα μέρη (ΔΟΥ) με ατομική ιδιωτικότητα (κλειστός θάλαμος, κουρτίνα), που θα παρέχουν τη δυνατότητα στον πολίτη να ελέγχει τα δεδομένα που περιέχει η κάρτα για την ύπαρξή τους και την ορθότητά τους (Ν.2472.1997 αρθ. 12).
5. Θα υπάρχουν μηχανογραφικά κέντρα με λογισμικό κοινής συνεργασίας σε φορείς διαφορετικού αντικειμένου όπως Υπ.Οικον/ΚΕΠΥΟ, Υπ.Προ.Πολ/Κλάδος Ασφάλειας και Τάξης, Υπ.Ασφ.Κοινων.Προστ./Επιθεώρηση Εργασίας, Υπ.Οικ.Ανταγων.Ναυτιλίας/κάπου όταν αποφασιστεί η δομή του και όπου αλλού κριθεί πρακτικό και χρήσιμο. Αυτά θα μπορούν να αντλούν πληροφορίες το ένα από το άλλο με προδιαγεγραμμένη χαρτογράφηση απαιτουμένων συγκυριών εκπλήρωσης αναγκαιότητας (NeedToKnow) με προσωποπαγές διαπιστευμένο προσωπικό (Ν.2472.1997 αρθ. 10), προϋποθέσεις τις οποίες θα αποφασίσει ως καθ’ ύλη αρμόδια η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Ν.2472.1997 αρθ. 8, 9).
6. Το λογισμικό των βάσεων δεδομένων/κέντρων επεξεργασίας θα περιέχει μηχανισμό καταγραφής/αποτυπώματος πρόσβασης για την καταγραφή (logs) των προσβάσεων σε ξεχωριστό πίνακα στον οποίο θα έχει πρόσβαση ο κάτοχος της κάρτας για ενημέρωση (Ν.2472.1997 αρθ. 11) στον οποίο θα καταγράφονται:
i. η ταυτότητά του υπεύθυνου επεξεργασίας και η ταυτότητα του τυχόν εκπροσώπου του
ii. ο σκοπός της επεξεργασίας
iii. οι αποδέκτες ή οι κατηγορίες αποδεκτών των δεδομένων
iv. η ύπαρξη του δικαιώματος πρόσβασης
7. Το λογισμικό των βάσεων δεδομένων/κέντρων επεξεργασίας θα περιέχει μηχανισμό υποβολής αντίρρησης/αμφισβήτησης για την ορθότητα των δεδομένων του καθώς και αίτησης διόρθωσης, προσωρινής μη χρησιμοποίησης, δέσμευσης, μη διαβίβασης ή διαγραφής για κάποιο από αυτά κατά περίπτωση (Ν.2472.1997 αρθ. 13)
8. Κατά την αρχική ενεργοποίηση/εγκαθίδρυση της Κάρτας θα πρέπει να δοθεί η κατάλληλη λεπτομερής αλλά απλοποιημένη ενημέρωση του πολίτη, ιδιαίτερα για την δυνατότητά του να αρνηθεί την διασύνδεσή της με κάποιες από τις προτεινόμενες βάσεις δεδομένων, εκτός φυσικά από την καταγραφή των στοιχείων ταυτοποίησης (της σημερινής Αστυνομικής Ταυτότητας), χωρίς καμία αρνητική συνέπεια, δίνοντας την δυνατότητα εναλλακτικής επιλογής για την εξυπηρέτησή του (Ν.2472.1997 αρθ. 5, 11)
Όπως είναι κατανοητό απαιτείται μεγάλη συμβολή επιστημόνων/ειδικών πληροφορικής, δικτύων και ασφαλείας δικτύων για την οργανωτική και επιχειρησιακή αρτιότητα του συνολικού εγχειρήματος, κάτι που είναι οικονομικότερο από την υπέρογκη δαπάνη για την ασφάλεια, εκπαίδευση, αποκατάσταση απωλειών και δικαιωμάτων ιδιωτικότητας, λόγω διασποράς σε όλη τη χώρα.
Η εικόνα που έχω συλλάβει μετά από την παραπάνω αντιστοίχιση των σκοπών της Κάρτας του Πολίτη με την ισχύουσα νομοθεσία είναι :
Θα υπάρξουν μηχανήματα αντίστοιχα με τα εξελιγμένα μηχανήματα συναλλαγών των τραπεζών (όχι τα κλασικά ΑΤΜ) σε όλες τις ΔΟΥ (ασφάλεια, προσβασιμότητα) όπου θα μπορεί να πάει ο κάθε πολίτης με την νέα του Κάρτα και να ελέγχει τα περιεχόμενα στοιχεία που περιλαμβάνει, να βλέπει ποιος τα έχει δει, πότε και για ποιο σκοπό και αν θέλει θα κάνει επι τόπου αίτηση να απαγορευτεί η χρήση τους (προσωρινά ή μόνιμα) από συγκεκριμένους φορείς. Οι κατά τόπους υπηρεσίες του Δημοσίου ή Ιδωτικού τομέα θα κατέχουν συσκευές αντίστοιχες με τα μηχανάκια των πιστωτικών καρτών που έχουν τα εμπορικά καταστήματα.
Σχολιασμός-Επίλογος:
Η οποιαδήποτε αντικατάσταση εγγράφων μπορεί να γίνει και σήμερα με μια μια απλή απόφαση ότι η ταυτότητα και μια υπεύθυνη δήλωση θεωρούνται έγκυρα αποδεικτικά τεκμήρια. Δεν είναι απαραίτητη η εισαγωγή της Κάρτας του Πολίτη ως η νεοφανής λύση των προβλημάτων εξυπηρέτησης του κοινού.
Για την ασφάλεια των συναλλαγών οι τράπεζες με την μακρόχρονη εμπειρία τους έχουν καταλήξει στο μοντέλο της μαγνητικής κάρτας με κωδικό χρήστη και έξτρα κωδικό για τις συναλλαγές εξ αποστάσεως. Αυτοί ξέρουν, γιατί η κλοπή μιας κάρτας ή του μοναδικού αριθμού της πρέπει να έχει ασφαλιστικές δικλείδες.
Αλλά ο ρόλος της Κάρτας του Πολίτη δεν μπορεί να συνδέεται με οικονομικές ή φορολογικές συναλλαγές. Άλλο είναι η Ταυτότητα του προσώπου, η ταυτοπροσωπία και άλλο η οικονομική σχέση με τις υπηρεσίες, η οικονομική-φορολογική του κατάσταση. Εξάλλου, αν υποθετικά εκδοθεί Κάρτα των Δημοσίων Υπηρεσιών, λίγες υπηρεσίες θα μπορέσουν να κάνουν οικονομικές ή διοικητικές συναλλαγές αφού οι περισσότερες χρωστάνε. Όπως δεν είναι σωστό να περιοριστεί η δυνατότητα των υπηρεσιών να λειτουργούν ασχέτως των οικονομικών ή φορολογικών τους δυσχερειών, αντίστοιχα δεν μπορεί να περιορίζεται ο πολίτης στις οποιεσδήποτε συναλλαγές του λόγω των οικονομικών-φορολογικών του εκκρεμοτήτων.
Επίσης, η καταστρατήγηση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων του πολίτη από Δημόσιους φορείς ως θεσμούς από διεφθαρμένους ή διεστραμμένους δημόσιους λειτουργούς μπορεί να γίνει και σήμερα, απλά με περισσότερη προσπάθεια. Με την εγκαθίδρυση της δυνατότητας για εύκολο έλεγχο των προσωπικών δεδομένων των πολιτών ανοίγει ΤΟ ΚΟΥΤΙ ΤΗΣ ΠΑΝΔΩΡΑΣ, για την πιθανότητα κάποιος ή κάποιοι διεστραμμένοι δημόσιοι λειτουργοί ή εξωγενείς παραχαράκτες να ελέγξουν εύκολα όλα τα προσωπικά δεδομένα όλων των Ελλήνων πολιτών. Η συγκέντρωση της δύναμης φέρνει τους ίδιους και μεγαλύτερους κινδύνους από την εξυπηρέτηση που θα προσφέρουν.
Γιατί το κακό δεν προέρχεται από το μέσο, αλλά από τον τρόπο χρήσης του.
Γι’ αυτό και τελικά συνιστώ την πολύ επιφυλακτική δόμηση του μηχανισμού της Κάρτας του Πολίτη, όχι γιατί δεν έχει πολλά να προσφέρει, αλλά λόγω κακής χρήσης μπορεί να φέρει ασύλληπτα μεγάλα δεινά στους πανταχόθεν ταλαιπωρούμενους, διωκόμενους και πολεμούμενους κατοίκους (ακόμη) της χώρας.
Με την επιφύλαξη τυχόν τυπογραφικών λαθών
Πέτρος Σαμαράς
ε.α. Σμηναγός
Μη Παραγωγικός
